Cà gai leo còn có tên gọi khác như cà quýnh, cà vạnh, cà lù, gai cườm…Cây mọc hoang ở khắp mọi nơi trên nước ta từ đồng bằng ven biển cho tới trung du, miền núi. Hiện nay, cà gai leo được coi là dược liệu quý tốt cho bệnh gan, hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan, giảm triệu chứng của bệnh gan. Không chỉ vậy, cây dược liệu này nằm trong danh sách hàng đầu giúp mát gan, giải độc gan hiệu quả.
Cà gai leo là cây gì?
Nhắc tới cà gai leo hầu như ai cũng biết đây là cây dược liệu có nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe đặc biệt là sức khỏe của gan. Để nhận biết đúng cây cà gai leo cùng theo dõi những đặc điểm của cây dược liệu này:
Cà gai leo có nhiều tên gọi khác nhau như cà lù, cà vạnh, cà quýnh, gai cườm. Cây thân nhỏ, mọc leo lên thân cây khác hoặc bò lan dưới mặt đất, phân nhiều cành nhiều nhánh, cây cao từ 0,6 – 1m. Thân nhẵn, hóa gỗ, phủ lông hình sao, có nhiều gai cong màu vàng. Lá hình thuôn hoặc bầu dục, mọc so le, mặt trên xanh sẫm, mặt dưới nhạt, có phủ lông tơ màu trắng. Hoa màu trắng hoặc hơi tím, mọc hình sim từ 2 – 5 hoa. Quả hình cầu, mọng, nhẵn, khi chín màu đỏ tươi. Hạt dẹt, hình thận. Thời điểm ra hoa vào tháng 4 – 5 hàng năm, ra quả vào tháng 7 – 9.
Tất cả bộ phận (rễ, thân, lá) của cây đều dùng để làm thuốc, có thể dùng tươi hoặc sấy khô. Thành phần hóa học chính là saponin steroid, các alcaloid solasodin, solasodinon. Ngoài ra còn có diosgenin và các flavonoid. Tính vị: Tính ấm, vị hơi the, có hơi độc.
Công dụng của cà gai leo
Cà gai leo là dược liệu quý có nhiều tác dụng với sức khỏe, có tác dụng trong chữa bệnh như gan nhiễm mỡ, viêm gan virus, xơ gan, giải độc gan và làm mát gan…Đặc biệt cà gai leo là dược liệu hàng đầu giúp làm mát gan và thải độc gan nhanh chóng.
Theo Đông y, cà gai leo có vị hơi the, tính ấm và hơi độc. Chúng có tác dụng giúp tán phong thấp, đau lưng, nhức xương, giúp tiêu độc, tiêu đờm, trừ ho, giảm đau, trị rắn cắn, cầm máu, hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ.
Nghiên cứu khoa học đề tài cấp quốc gia “Nghiên cứu cà gai leo làm thuốc chống viêm và ức chế sự phát triển của xơ gan” của Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Khai cho thấy, trong cà gai leo có hoạt chất có tác dụng ức chế quá trình sao chép, làm âm tính virus viêm gan B, chống viêm gan. Trong dịch chiết toàn phần có chứa nhiều glycoalcaloid có tác dụng chống oxy hóa, ức chế mạnh sự phát triển của xơ gan.
Dưới đây liệt kê một số tác dụng của cà gai leo
- Giải độc gan, giải rượu: Trước khi uống rượu chỉ cần chà răng hoặc nhấm chút rễ cà gai leo có hiệu quả tốt giúp bạn không say. Trong trường hợp say rượu chỉ cần uống nước sắc cà gai leo (rễ, thân, lá) giúp nhanh chóng tỉnh rượu.
- Hỗ trợ điều trị viêm gan virus, xơ gan, ức chế tế bào ung thư
- Chữa ho gàn, suyễn, tê thấp, ho do viêm họng, đau lưng, nhức mỏi, cảm cúm, đau nhức xương
- Chữa sâu răng, phong thấp
- Chữa rắn cắn
- Làm mát gan, giải độc gan hiệu quả
Cà gai leo có nhiều tác dụng tuyệt vời với sức khỏe nói chung, sức khỏe lá gan nói riêng nên được nhiều chuyên gia đầu ngành nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi.
Lưu ý khi sử dụng cà gai leo: Không dùng cho phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 6 tuổi nhưng không gây ảnh hưởng với phụ nữ đang cho con bú.
Bài thuốc mát gan từ cà gai leo
Do tính chất công việc nhiều người thường xuyên phải tiếp xúc với rượu bia đặc biệt trong dịp lễ tết. Vậy muốn giữ lá gan khỏe mạnh phải làm thế nào? Cà gai leo là thảo dược giúp gan đào thảo nhanh độc tố để bảo vệ tế bào gan.
Để giải độc sau khi sử dụng rượu bia làm cách sau:
- Cách 1: Cà gai leo khô 100g sắc với 400ml nước cho tới khi còn 150ml nước uống trong ngày khi còn ấm
- Cách 2: 50g cà gai leo khô hãm với nước sôi chi người say rượu uống thay nước
Sử dụng bài thuốc này giúp nhanh chóng tỉnh rượu, bảo vệ tế bào gan tốt. Cà gai leo có tác dụng bảo vệ gan mạnh tới nỗi mỗi khi uống rượu chỉ cần chà răng hoặc nhấm rễ thì tránh được say. Khi say chỉ cần uống nước sắc của rễ, thân, lá giúp nhanh chóng giải rượu.
Bài thuốc giúp chữa viêm gan, xơ gan:
- Cà gai leo (thân, rễ, lá) 30g
- Cây dừa cạn 10g
- Cây chó đẻ răng cưa (diệp hạ châu) 10g.
Các vị thuốc trên sao vàng và sắc uống ngày 1 thang.
Bài thuốc giải độc gan, hạ men gan:
Dùng 35g rễ hoặc thân lá cà gai leo, sắc với 1 lít nước, còn 300ml chia uống 3 lần trong ngày, giúp hạ men gan, giải độc gan rất tốt.
Bài thuốc mát gan từ cà gai leo và giảo cổ lam:
- Cà gai leo: 30g
- Giảo cổ lam: 30g
Đem hai vị thuốc sắc chung với 1 lít nước, dùng liên tục trong vòng 1 tháng giúp mát gan, hạ men gan, cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ.
Bên cạnh bài thuốc giúp giải độc gan, mát gan, chữa bệnh lý về gan cà gai leo dùng trong các bài thuốc chữa bệnh lý khác phải kể tới như:
Chữa tê thấp, đau lưng, nhức mỏi:
- Cà gai leo 10g
- Dây gấm 10g
- Thổ phục linh 10g
- Kê huyết đằng 10g
- Lá lốt 10g
Sao vàng, sắc uống ngày 1 thang, liên tục từ 10 – 30 thang.
☛ Tìm hiểu thêm: Hướng dẫn sử dụng cà gai leo chữa viêm gan virus
Các sản phẩm cà gai leo mát gan hiện nay
Cuộc sống hiện đại khiến nhiều người bận rộn không có thời gian đun sắc cà gai leo uống mỗi ngày. Hiểu được điều đó hiện nay có rất nhiều sản phẩm giúp người dùng cà gai leo thuận tiện hơn như: Cà gai leo hòa tan, cà gai leo túi lọc, cao cà gai leo, viên uống cà gai leo…
Nhưng băn khoăn lớn nhất của người dùng chính là chọn sản phẩm nào an toàn, chất lượng, rõ xuất xứ nguồn gốc. Thực trạng hiện nay nguồn nguyên liệu cà gai leo trên thị trường phần lớn là sản phẩm kém chất lượng thậm chí sản phẩm giả cà gai leo ( nhầm lẫn với cà dại, cà độc dược, cà tàu..) gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.
Hiểu được điều đó, công ty TNHH Tuệ Linh đã đầu tư xây dựng vùng dược liệu Cà gai leo sạch tại xã Mỹ Thành, Mỹ Đức, Hà Nội. Đây là vùng trổng Cà gai leo sạch lớn nhất đầu tiên tại Việt Nam đạt tiêu chuẩn quốc tế GACP của Tổ chức Y tế Thế giới.
Vùng dược liệu cà gai leo sạch tại Mỹ Đức, Hà Nội
Tại đây, cà gai leo không sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật. Theo kết quả định lượng tại Viện Dược Liệu Trung ương cho thấy: hàm lượng dược chất Glycoalkaloid trong cà gai leo Tuệ Linh đạt mức 0.76%, cao hơn 7 đến 8 lần so với hàm lượng dược chất quy chuẩn.
Nguồn nguyên liệu cà gai leo sạch và chất lượng cao kết hợp với dây chuyền hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế cùng quy trình chiết xuất Cà gai leo hiện đại nhất cho hàm lượng cà gai leo tốt nhất với thành phần hoạt chất tinh khiết nhất. Các sản phẩm cà gai leo của Tuệ Linh được tin tưởng phải kể tới: Cà gai leo Tuệ Linh dạng viên nén, Trà cà gai leo Tuệ Linh dạng túi lọc, Trà cà gai leo Tuệ Linh dạng hòa tan, Cao cà gai leo, Giải độc gan Tuệ Linh…