Dấu hiệu cảnh báo xơ gan thường bị bỏ qua

Suýt chạm trán tử thần vì chủ quan với dấu hiệu xơ gan

Ông Nguyễn Văn Dũng (54 tuổi, Thôn Trạm Trai, xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh) chia sẻ:

“Giờ nằm trên giường bệnh với một tay cắm ống chuyền, một tay tê liệt như đá vì phản ứng phụ của thuốc, cả ngày chỉ nhìn thấy một màu trắng xóa của trần nhà bệnh viện, tôi hối hận vô cùng vì đã để bản thân và vợ con rơi vào cảnh này. Thấy trên người có vết đỏ trên da, tôi tặc lưỡi nghĩ chắc là vì va chạm đâu đó chứ nào có ngờ đó là nốt nhện. Chỉ đến khi nôn mật xanh mật vàng, nôn cả ra máu, đi khám mới bàng hoàng phát hiện đã xơ gan F3 từ khi nào. Từ một người chủ gia đình, giờ thành gánh nặng của vợ của con. Bao năm làm lụng dành dụm nay cũng thành tay trắng. Rồi liệu tôi còn được sống với vợ con bao lâu nữa, có được bế cháu hay không, hay là dăm bữa nửa tháng rồi cũng đi theo các cụ???”

Bị xơ gan từ bao giờ nhưng tưởng nhầm là cảm mạo!

Ông Hà Văn Tấn (48 tuổi, KP1, P Tân Phong, Biên Hòa , Đồng Nai) cho biết:

“48 tuổi – dù là lúc bi quan nhất về cuộc đời cũng chưa bao giờ tôi nghĩ mình lại có lúc phải lâm vào cảnh như thế này. Từ người chồng, người cha một tay lo cả gia đình nay mọi sinh hoạt cá nhân đều trông chờ vào vợ. Tiền bạc lần lượt đội nón ra đi. Tất cả cũng chỉ vì tôi quá chủ quan, coi thường bệnh tật. Thấy sốt nhẹ, mệt mỏi tưởng đâu chỉ cảm mạo sơ sơ. Phải đến khi kiệt sức vì mệt, nghỉ cả tuần không khá hơn, vợ con thúc giục đi khám tôi mới thèm tới bệnh viện. Giờ đối mặt với bản án xơ gan F2, virus viêm gan B lên tới 10^6 tôi mới thấm. Quá mệt mỏi và ân hận nhưn bây giờ tôi cũng chỉ còn biết ước giá như….”

Đó chỉ là hai trong số nhiều câu chuyện cho thấy sự khó lường và nguy hiểm của căn bệnh xơ gan. Nhưng, tại sao việc phát hiện xơ gan lại khó khăn đến vậy?

DẤU HIỆU XƠ GAN MỜ NHẠT – DỄ NHẦM VỚI BỆNH THÔNG THƯỜNG

Xơ gan: là tình trạng gan bị hư hại dần và được thay thế bằng các tổ chức xơ (sẹo) không có khả năng thực hiện được các chức năng của gan.

Các triệu chứng người xơ gan có thể gặp phải gồm:

Chính vì vậy, xơ gan được ví như “kẻ giết người thầm lặng”, dễ bị bỏ qua bởi triệu chứng của bệnh rất nghèo nàn, không đặc trưng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác.

Bên cạnh đó, người Việt Nam nằm trong top những người chịu khó, chăm chỉ nhưng “ GAN LÌ” với bệnh. Đa số người dân mang tâm lý chủ quan, không có thói quen đi khám bệnh định kỳ, sợ sau khi khám phát hiện ra nhiều bệnh, lo lắng mà lại không có tiền cứu chữa. Có những người thấy mình hay mệt mỏi, nóng trong người, thậm chí đau tức hạ sườn phải, vàng da nhưng “BẬN, KHÔNG CÓ THỜI GIAN ĐI KHÁM”. Chỉ đến khi nằm trên giường bệnh, bụng đã to, da đã vàng và bác sĩ kết luận: “ Xơ gan giai đoạn cuối, gia đình chuẩn bị tinh thần ” thì lúc đó mới giật mình và có hối hận cũng không còn kịp nữa!

XƠ GAN DÙ DO BẤT CỨ NGUYÊN NHÂN NÀO CŨNG ĐÁNG SỢ!

Không phải bỗng nhiên xơ gan được dân gian xếp vào một trong tứ chứng nan y – “phong lao cổ lại”. Ngày nay, tuy rằng y học đã có rất nhiều tiến bộ trong điều trị, nhưng xơ gan vẫn là vấn đề nan giải bởi chưa có thuốc điều trị triệt để, dễ biến chứng nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao. Khả năng cứu chữa rất khó và quãng thời gian từ khi phát hiện đến khi bệnh nhân ra đi thường cũng rất nhanh chóng.

Theo GS.TS.TTND Nguyễn Văn Mùi (Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Quân Y 103): “ Xơ gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn tới xơ gan cổ trướng. Đây là giai đoạn gan bị tổn thương nặng nề, lúc này gan sẽ mất đi chức năng trao đổi chất, có nước xuất hiện trong ổ bụng gây chèn ép các phủ tạng làm thay đổi cấu trúc tế bào gan. Từ đó khiến chức năng lọc máu, tiêu hóa, bài tiết mật của gan kém đi, sức đề kháng của người bệnh bị giảm, dễ dàng mắc các bệnh về đường ruột, đường tiết niệu, đường hô hấp và ống mật, gây nguy hại đến tính mạng người bệnh. Xơ gan cũng dễ biến chứng thành xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng, hôn mê gan, ung thư gan…& tử vong nhanh chóng.”

MUÔN NẺO ĐƯỜNG ĐỀU DẪN TỚI XƠ GAN

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến xơ gan, trong đó gồm các nguyên nhân chính sau:

Xơ gan do viêm gan virus: được xem là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh xơ gan, nhất là viêm gan virus B. Theo thống kê có khoảng 20% số người nhiễm viêm gan virus sẽ biến chứng thành xơ gan.
Xơ gan do rượu: Đây là nguyên nhân gây xơ gan nhiều thứ hai chỉ sau viêm gan virus. Thống kê cho thấy có khoảng 71,7% nam giới Việt Nam bị xơ gan do uống nhiều rượu bia.
Xơ gan do gan nhiễm mỡ: gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ nhiều trong gan gây nên viêm gan và tạo thành các mô sẹo khiến gan bị xơ hóa.
Xơ gan do ứ mật: mật bị ứ đọng do viêm, tắc đường mật (cả đường mật trong gan và ngoài gan). Mật sẽ tác động làm ảnh hưởng, tổn thương tế bào gan dần dần dẫn đến xơ gan.
Xơ gan do nhiễm độc: hóa chất (DDT, urethane, phosphor, tetraclorocarbon…) và thuốc ( isoniazid, rifamid, methotrexate, phenylbutazon…).
Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác cũng gây nên bệnh xơ gan như: ký sinh trùng sán máng, sán lá gan, xơ gan do mạch máu hoặc xơ gan do xung huyết, xơ gan do lách to ( do sốt rét hoặc do lách to không rõ nguyên nhân)…

Chính vì vậy, không khó hiểu khi số người người mắc mới xơ gan, ung thư gan ngày một gia tăng khiến số người tử vong do bệnh lý về gan cũng tăng tới mức báo động đỏ.

ĐIỀU TRỊ XƠ GAN CHƯA BAO GIỜ LÀ ĐƠN GIẢN

Theo GS.TS.TTND Nguyễn Văn Mùi: “Dù do bất cứ nguyên nhân nào thì người bệnh xơ gan trước hết cùng cần thay đổi lối sống: từ bỏ rượu bia, dùng thực phẩm sạch, ăn uống nghỉ ngơi khoa học. Bên cạnh đó, tùy thuộc tình trạng tổn thương gan cũng như nguyên nhân chính gây xơ gan mà có biện pháp điều trị khác nhau. Ví dụ: xơ gan do viêm gan virus thì phải khống chế virus viêm gan, xơ gan do hóa chất độc hại thì phải tránh xa nguồn gây độc… Mục đích của quá trình điều trị làm chậm quá trình xơ hóa ở gan, giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Các phương pháp điều trị chủ yếu gồm:

Dùng thuốc Tây

Sử dụng thuốc tây giúp giảm nhanh các triệu chứng của bệnh xơ gan, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn. Tùy theo tình trạng bệnh mà người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc đơn lẻ hoặc sử dụng một số loại sau:

Nhóm thuốc cải thiện chuyển hóa tế bào gan: Uống/tiêm Glucose, bổ sung vitamin B, C, acid Folic.
Truyền Albumin 10 – 20%: Trường hợp huyết tương giảm
Thuốc ức chế miễn dịch như Prednisolon
Thuốc giảm áp lực tĩnh mạch cửa: Vasopressin, Sandostatin,…
Thuốc lợi tiểu: Aldactone, Spironolactone, Furosemide…sử dụng khi có dịch trong bụng

Dùng thuốc nam

Cho đến nay, cả kinh nghiệm dân gian và các nghiên cứu khoa học đều khẳng định công dụng với sức khỏe lá gan của nhiều loại thảo dược liệu: diệp hạ châu đắng, actiso, mật nhân,…

Tuy nhiên, chỉ có duy nhất cà gai leo là thảo dược đã được nghiên cứu bài bản, chuyên sâu chứng minh tác dụng giúp ngăn chặn xơ gan tiến triển, phục hồi tổn thương tế bào gan. Cà gai leo được PGS.TS Phạm Kim Mãn, TS Nguyễn Thị Minh Khai – Viện Dược liệu Trung ương nghiên cứu từ những năm đầu của thập kỷ 90. Viện Dược liệu TW đã có 2 đề tài cấp nhà nước, 4 luận án Tiến sỹ, nhiều luận văn nghiên cứu về Cà gai leo.

Trong báo cáo kết quả nghiên cứu đề tài cấp nhà nước “Điều trị hỗ trợ bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính thể hoạt động” bằng thuốc từ Cà gai leo (thuốc HAINA với thành phần 250mg cao cà gai leo và 250mg cao mật nhân) do Viện Dược liệu Trung ương chủ trì đã đi đến kết luận:

Thuốc từ cà gai leo có tác dụng giảm nhanh các triệu chứng lâm sàng (mệt mỏi, đau tức hạ sườn phải, nước tiểu vàng, da và niêm mạc vàng);
Men gan (transaminase) và billirubin về bình thường nhanh hơn các nhóm chứng; sau điều trị những biến đổi các marker của siêu vi viêm gan B là rõ rệt tại các bệnh viện 103, 108, 354.
Tỷ lệ âm tính với HBsAg đạt 23,3%, chuyển đảo huyết thanh 37,8%; 62,9% có HBVDNA < 5 copies/ml.
Thuốc không gây một tác dụng ngoại ý nào trên lâm sàng và xét nghiệm.

Các kết quả từ những nghiên cứu đều đi đến một kết luận Cà gai leo chính là đối trọng của Viêm gan siêu vi và là dược liệu có tác dụng làm âm tính siêu vi mạnh nhất hiện nay.

– Đề tài cấp Nhà nước KHCN 1105 “Nghiên cứu thuốc từ cà gai leo làm thuốc chống viêm và ức chế sự phát triển của xơ gan” do TS. Nguyễn Thị Minh Khai cũng được nghiệm thu đạt loại xuất sắc.

Theo đó, kết quả nghiên cứu khẳng định: Cà gai leo có tác dụng chống viêm và ức chế sinh tổng hợp colagen ở một số tổ chức mô liên kết.

– Luận án do TS. Nguyễn Thị Bích Thu thực hiện cũng kết luận:

Dạng chiết toàn phần của Cà gai leo làm giảm trọng lượng u trên mô hình u thực nghiệm 42,2% và làm giảm hàm lượng colagen gan trên mô hình xơ gan là 27,0%.
Kết quả đã chứng minh glycoalcaloid là hoạt chất chính có tác dụng ức chế sư phát triển của xơ gan, chống viêm, bảo vệ gan trong cao toàn phần của cà gai leo.\