Vì sao men gan cao do uống nhiều rượu bia? Cách phòng tránh?

Rượu bia mang lại rất nhiều tác hại với sức khỏe con người. Nó không chỉ gây ảnh hưởng đến não bộ, tim mạch, thận, dạ dày, mà còn là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về gan, trong đó có men gan cao. Vậy đâu là lý do rượu bia khiến men gan cao? Cách bảo vệ gan và giảm nguy cơ tăng men gan do rượu bia như thế nào? Bài viết này sẽ giải đáp cho bạn những thắc mắc trên.

Men gan cao là gì?

Gan là một trong những bộ phận quan trọng của cơ thể, có nhiệm vụ làm sạch máu, sản sinh protein, glucose, sản xuất các chất dinh dưỡng, dự trữ vitamin… nhằm đảm bảo cho cơ thể hoạt động bình thường.

Men gan là hệ thống enzym hoàn chỉnh trong gan có tác dụng tổng hợp và chuyển hóa các chất. Khi chức năng gan bị rối loạn dẫn tới tình trạng men gan tăng cao do hàm lượng enzyme giải phóng vào máu nhiều. Men gan càng tăng cao cảnh báo mức độ tổn thương gan càng nặng. Có thể nói men gan tăng tỷ lệ thuận với mức độ tổn thương. Tình trạng này thường gặp ở những người thường xuyên sử dụng các chất kích thích như rượu bia, người có tiền sử mắc các bệnh lý về gan.

Men gan tăng cao có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho cơ thể, cảnh báo bạn cần làm các xét nghiệm để kiểm tra chức năng gan. Không quá khi nói men gan chính là chỉ số vàng cho sức khỏe của bạn.

Có 4 loại men gan, bao gồm  AST (SGOT), ALT (SGPT), ALP và GGT. Trong đó, men gan AST và ALT là 2 loại enzyme cơ bản, chúng tồn tại một ít trong máu. Khi chỉ số tăng cao hơn ngưỡng cho phép có nghĩa là gan đang bị tổn thương. Hai chỉ số này rất quan trọng trong chẩn đoán gan bị tổn thương hay không. GGT và ALP là chỉ số men gan mật, khi hai chỉ số này tăng tức là mật bị tắc hoặc viêm khiến men gan tăng rõ rệt và thường gấp 10 lần bình thường.

Xem thêm chi tiết: Nguyên nhân men gan cao và cách phòng ngừa

Vì sao men gan tăng cao khi uống rượu bia?

Men gan tăng cao là tình trạng nồng độ men gan trong máu tăng cao vượt lên ngưỡng giá trị bình thường. Men gan cao được phát hiện thông qua xét nghiệm máu và sự tăng cao nồng độ enzyme gan trong máu là dấu hiệu cảnh báo các tổn thương gan đang diễn ra. Có nhiều nguyên nhân làm men gan tăng cao, một trong những nguyên nhân phổ biến là do thói quen lạm dụng rượu bia.

Khi dung nạp rượu bia vào cơ thể, chỉ có khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua nước tiểu, mồ hôi và hơi thở. Còn lại 90% sẽ đi thẳng tới gan. Vì vậy, gan là nơi tập trung nồng độ cồn cao nhất. Các tế bào gan có hệ thống enzym chuyển hóa cồn thông qua một chuỗi phản ứng hóa học. Khi đó, gan phải chịu trách nhiệm chuyển hóa cồn thành acetaldehyde, một chất độc hại cho cơ thể. Tuy nhiên, khả năng của gan chỉ có hạn, chỉ có thể xử lý được một lượng cồn nhất định mỗi giờ. Khi uống quá mức, nồng độ cồn sẽ tăng dần trong máu. Nếu uống quá nhiều rượu bia trong một thời gian ngắn, gan sẽ bị quá tải, acetaldehyde sẽ tích tụ nhiều, gây gộc và làm hủy hoại các tế bào gan.

Theo nghiên cứu, các nhà khoa học khuyến cáo giới hạn chất cồn là 1 – 2 đơn vị quốc tế/ngày (1 đơn vị = 25ml thức uống có cồn 40 độ hoặc 50 ml thức uống có cồn 20 độ). Ở liều lượng này, uống mỗi ngày có thể giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch, đột quỵ. Tuy nhiên, nếu dung nạp quá giới hạn đó, gan không thể xử lý hết chất cồn trong rượu bia làm gián đoạn quá trình chuyển hóa ở gan, thúc đẩy chuyển dịch các độc tố, vi khuẩn từ ruột vào gan. Do đó, người nghiện rượu bia dễ bị nhiễm độc, đặc biệt khiến tế bào gan bị tổn thương hoặc hoại tử trên diện rộng, suy giảm chức năng gan. Khi tế bào gan chết nhiều và nhanh hơn thì men gan càng tăng. Đây chính là nguyên nhân gây tăng men gan ở người thường xuyên uống rượu bia.

Chỉ số men gan tăng trong máu của người dùng rượu bia tùy thuộc vào lượng rượu tiêu thụ vào máu và chất lượng rượu uống. Ở những người tăng men gan do rượu, chỉ số AST thường cao gấp 2 – 10 lần bình thường, trong khi đó ALT lại tăng ít hơn.

Một vài dấu hiệu của người men gan cao giúp bạn nhận diện như sau:

• Đau hạ sườn phải.
• Mẩn ngứa.
• Rối loạn tiêu hóa.
• Chán ăn.
• Mệt mỏi…

Tuy nhiên, các biểu hiện thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác.

Thông tin xem thêm: Men gan tăng cao báo hiệu điều gì?

Men gan cao do rượu bia dẫn đến nhiều nguy hại

Men gan tăng cao cảnh báo tình trạng tế bào gan đang bị tổn thương. Nếu men gan tăng nhẹ dưới 2 lần thì hầu như người bệnh chưa có biểu hiện triệu chứng gì. Nếu không đi xét nghiệm thì không thể biết được.

Ở giai đoạn này, nếu bạn tiếp tục sử dụng rượu bia sẽ rất nguy hiểm. Bởi lượng acetaldehyt là chất độc được sản sinh ra khi sử dụng bia rượu sẽ phá hủy tế bào gan rất mạnh, khiến tế bào gan bị hủy hoại hàng loạt. Hậu quả dẫn tới là viêm gan cấp, hôn mê gan gây nguy hiểm đến tính mạng. Mặt khác, men gan cao nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Hai chỉ số AST và ALT trong men gan cao dự báo tuổi thọ của bạn giảm dần, tỷ lệ tử vong tăng từ 21 – 78%. Chỉ số AST tăng gấp đôi thì nguy cơ tử vong tăng lên 32%. Nếu tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ tử vong sẽ lên đến 78%. Chỉ số ALT tăng gấp đôi, nguy cơ tử vong sẽ tăng 21%, khi tăng hơn gấp đôi, nguy cơ sẽ là 59%.

Xem chi tiết: Men gan tăng cao có nguy hiểm không?

Cách phòng men gan cao khi sử dụng rượu bia

Các biểu hiện của men gan cao thường không rõ ràng, khi phát hiện bệnh thường ở mức độ nặng gây ảnh hưởng tới sức khỏe, thậm chí tử vong. Để giảm nguy cơ trên, mỗi người cần có ý thức bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa men gan cao hiệu quả.

Bổ sung nhiều rau xanh: Rau xanh là thực phẩm đảm bảo nguồn vitamin và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, giúp gan bạn khỏe hơn và giảm lượng máu trong gan. Một số loại rau tốt cho cơ thể như cải xanh, bắp cải, rau bina…

Thực phẩm giàu tính oxy hóa: Bao gồm củ cải đường, hạt dẻ, bơ… những thực phẩm này không làm giảm nồng độ men gan nhưng giúp men gan luôn ổn định, giúp gan hoạt động tốt hơn.

Tập thể dục hàng ngày: Tập thể dục thường xuyên tốt cho sức khỏe, hỗ trợ chức năng gan hoạt động hiệu quả hơn. Bạn hãy đi bộ hàng ngày hoặc tập thể dục 10 – 15 phút/lần.

Bổ sung nhiều nước cho cơ thể: Rượu bia ức chế hormone chống bài niệu nên cơ thể đào thải nước nhiều hơn, từ đó cơ thể dễ bị mất nước. Lúc này, cần bổ sung đủ nước cho cơ thể giúp gan đào thải các chất độc hại ra ngoài cơ thể. Bạn có thể bổ sung nước lọc, nước dừa, nước chanh, nước ép trái cây có kèm thêm ít muối để bổ sung khoáng và vitamin cho cơ thể. Mỗi ngày hãy uống cốc nước ấm khi thức dậy, sau khi ăn cũng tốt cho sức khỏe

Ăn thức ăn lỏng: Cách bảo vệ gan tốt nhất là ăn thức ăn lỏng khi thức dậy sau mỗi cuộc nhậu. Thường thì khi uống nhiều rượu bia sẽ không muốn ăn bất cứ thứ gì, cơ thể luôn trong cảm giác mệt mỏi chỉ muốn nằm một chỗ. Tình trạng này kéo dài vừa khiến suy giảm chức năng gan vừa gây sụt cân. Việc bổ sung đồ ăn lỏng như cháo, súp, canh… vừa giúp dễ hấp thu vừa giúp cơ thể bổ sung năng lượng để phục hồi sau khi sử dụng bia rượu.

Khám sức khỏe: Nếu thường xuyên sử dụng rượu bia hoặc trong gia đình có tiền sử bị tăng men gan thì bạn nên đi thăm khám sức khỏe sớm để tầm soát bệnh (nếu có).