Chủ động phòng bệnh viêm gan B hiệu quả

Viêm gan B là bệnh lý truyền nhiễm rất nguy hiểm, dễ dẫn tới các biến chứng (xơ gan, ung thư gan) nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Làm thế nào để phòng tránh bệnh lý này hiệu quả? Cùng tìm hiểu những thông tin sau đây để trang bị cho mình những kiến thức cần thiết phòng tránh viêm gan B tối ưu nhất.

Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virus viêm gan B (viết tắt là HBV). Viêm gan B có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào, từ trẻ em cho tới người lớn. Bệnh diễn biến âm thầm, rất khó nhận biết, thậm chí nhiều người còn không hề hay biết bản thân mắc bệnh Tuy nhiên, virus viêm gan b vẫn gây tổn hại nặng nề tới gan sau một thời phát triển âm ỉ. Nếu không có biện pháp điều trị đúng cách, chức năng năng bị ảnh hưởng với nhiều mức độ khác nhau, nguy cơ cao biến chứng xơ gan, ung thư gan thậm chí dẫn tới tử vong.

Tỷ lệ mắc viêm gan B rất cao!

Viêm gan B là bệnh lý truyền nhiễm phổ biến gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe. Theo thống kê của Bộ y tế, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ người mắc viêm gan B ở mức cao, ước tính từ 8 – 10% dân số. Hiện có hơn 10 triệu người mắc bệnh, trong đó phần lớn là viêm gan B thể mạn tính. Tỷ lệ mẹ lây nhiễm viêm gan B cho con là 5 – 10% và 90% trẻ chuyển sang viêm gan B mạn. Hàng năm, có khoảng 0,5% người nhiễm virus viêm gan B mạn sẽ phát triển thành ung thư. Trong năm 2017, số người bị xơ gan là 51.000 người và có 14.000 người ung thư tế bào gan, hơn 32.000 người tử vong.

Virus viêm gan B lây truyền giống HIV, nhưng khả năng lây lan của HBV gấp 50 – 100 lần so với virus HIV nếu bạn không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Các con đường lây nhiễm chính phải kể đến như:

• Lây qua đường máu: Virus viêm gan B lây từ người bệnh qua người lành thông qua vết thương hở hoặc qua các vật dụng cá nhân của người bệnh như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, bơm kim tiêm, các dụng cụ xăm mình, xỏ khuyên… hoặc vật dụng y tế chưa được khử trùng.
• Lây qua đường tình dục:  Khi quan hệ tình dục không an toàn, không dùng bao cao su hoặc sử dụng dụng cụ tình dục không được khử trùng đúng cách làm tăng nguy cơ mắc viêm gan B cũng như các bệnh truyền nhiễm khác.
• Lây qua đường từ mẹ sang con: Người mẹ mắc viêm gan B có thể lây nhiễm cho con. Tỷ lệ lây truyền sẽ khác nhau tùy vào giai đoạn thai kỳ cụ thể. Đặc biệt, nếu không có biện pháp bảo vệ sau sinh nguy cơ lây nhiễm sang con lên tới 90%.

Viêm gan B lây nhiễm nhanh bởi chính bản thân người bệnh còn không biết mình đang nhiễm virus nên không thực hiện các biện pháp phòng tránh cho cộng đồng. Bên cạnh đó, virus viêm gan B còn có khả năng lây lan cao do sức sống dai dẳng. Ở điều kiện bình thường, chúng có khả năng sống được khoảng 1 tháng và lây nhiễm cho người khác, khiến bệnh ngày càng lây lan rộng hơn.

☛ Tìm hiểu chi tiết: Các con đường lây nhiễm viêm gan B

Làm thế nào để phòng bệnh viêm gan B?

Dựa trên các con đường lây nhiễm virus viêm gan B mà các chuyên gia khuyến cáo các biện pháp phòng bệnh mang lại hiệu quả tốt. Sau đây là những biện pháp phòng viêm gan B được áp dụng và mang lại hiệu quả rất tốt.

1. Tiêm vắc xin phòng viêm gan B

Nếu cơ thể chưa bị nhiễm bệnh thì bạn nên thực hiện tiêm vắc xin phòng viêm gan B. Cho tới nay, đây là là biện pháp phòng bệnh hữu hiệu nhất. Trong trường hợp mắc bệnh và chuyển sang dạng mạn tính, tiêm vắc xin không còn tác dụng, chỉ có thể sử dụng thuốc để kiểm soát tình trạng virus viêm gan B trong cơ thể.

Theo Tổ chức WHO khuyến cáo, cần tiêm vắc xin phòng viêm gan B đầu tiên càng sớm càng tốt sau khi sinh (trong 24 giờ đầu). Sau đó, là 2 hoặc 3 liều với khoảng thời gian cách nhau tối thiểu 4 tuần.

Với trẻ em:

– Đối với trẻ có mẹ chưa bị nhiễm virus viêm gan B

Theo khuyến cáo của chương trình tiêm chủng mở rộng, danh sách các mũi vacxin viêm gan B cần tiêm gồm:

• Mũi 1: trong vòng 24 giờ sau khi sinh.
• Mũi 2: 2 tháng tuổi.
• Mũi 3: 3 tháng tuổi.
• Mũi 4: 4 tháng tuổi.

– Đối với trẻ có mẹ đã nhiễm virus viêm gan B:

Khi trẻ vừa chào đời, cần ngay lập tức được tiêm huyết thanh chống viêm gan B. Vị trí tiêm kháng thể HBIg phải khác vị trí tiêm vắc xin viêm gan B. Sau đó, mới kết hợp tiêm vắc xin viêm gan B để ngăn ngừa theo liệu trình

Khi trẻ 15 – 18 tháng tuổi:Cần được xét nghiệm lại để chắc chắn là trẻ đã được bảo vệ và không bị lây nhiễm virus viêm gan B từ mẹ.

– Đối với trẻ từ 10 tuổi trở lên chưa được tiêm vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng:

Trước khi tiêm vắc xin phòng viêm gan B cần làm xét nghiệm máu để biết cơ thể đã bị nhiễm virus chưa. Và có kháng thể hay chưa. Dựa vào kết quả xét nghiệm, cán bộ y tế sẽ chỉ định tiêm hay không tiêm. Lịch tiêm chủng dựa theo phác đồ:

• Mũi 1
• Mũi 2: Sau mũi 1 một tháng.
• Mũi 3: Sau mũi 2 một tháng.
• Mũi 4: Sau mũi 3 một năm.
• Mũi 5: Sau mũi 4 một năm.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Tiêm vắc xin phòng viêm gan B cho trẻ mấy mũi?

Với người lớn:

Hiện nay, lộ trình tiêm vắc xin phòng viêm gan B cho người lớn có 2 phác đồ cụ thể như sau:

Phác đồ 1: 0-1-6

• Mũi 1
• Mũi 2: Cách mũi đầu tiên 1 tháng
• Mũi 3: Cách mũi thứ hai 5 tháng.

Phác đồ 2: 0-1-2-12

• Mũi 1
• Mũi 2: Cách mũi đầu tiên 1 tháng
• Mũi 3: Cách mũi hai 1 tháng.
• Mũi 4: Cách mũi thứ ba là 12 tháng.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Tiêm ngừa viêm gan B cho người lớn mấy mũi, chi phí?

2. Quan hệ tình dục lành mạnh

Viêm gan B lây qua đường tình dục, những người có nguy cơ lây nhiễm viêm gan B qua đường tình dục cao nhất là người có nhiều bạn tình, đối tác tình dục của người bị nhiễm bệnh hoặc nam giới có quan hệ tình dục với nam giới. Do đó, cách phòng chống bệnh đến từ những thói quen sinh hoạt hàng ngày. Sử dụng bao cao su, thực hiện quan hệ tình dục an toàn, quan hệ tình dục chung thủy giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

3. Tránh dùng chung vật dụng cá nhân

Không nên chia sẻ vật dụng cá nhân bởi thói quen này có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm viêm gan B. Không sử dụng chung các đồ dùng cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng…với bất kỳ ai. Không dùng chung kim tiêm vì chỉ cần một lượng máu rất nhỏ bị nhiễm bệnh còn dính lại ở bơm tiêm cũng có thể khiến bạn lây bệnh.

Đồng thời, hãy đảm bảo chắc chắn rằng bất kỳ dụng cụ sử dụng để xăm mình, xỏ lỗ trên cơ thể hoặc châm cứu đảm bảo vô trùng. Bạn nên sử dụng các dụng cụ dùng một lần được đóng gói trong túi kín chưa mở. Hãy lựa chọn những cơ sở y tế hoặc làm đẹp uy tín, đảm bảo các vật dụng vô trùng nhằm hạn chế nguy cơ lây nhiễm virus viêm gan B.

4. Thực hiện một số thói quen tốt phòng bệnh

Để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm virus viêm gan B, bạn nên tạo thói quen tốt phòng bệnh như sau:

• Cần mang găng tay nhựa nếu phải tiếp xúc với máu.
• Đảm bảo an toàn khi truyền máu và các chế phẩm từ máu.
• Tránh tiếp xúc với máu và dịch tiết của người bệnh nhiễm HBV.
• Trước khi có ý định mang thai cả hai vợ chồng cần đi kiểm tra xác định xem có nhiễm bệnh hay không.
• Thai phụ cần thăm khám sức khỏe định kỳ trong suốt quá trình mang thai để đảm bảo có thai kỳ khỏe mạnh.
• Băng kín vết thương hở nhằm tránh lây nhiễm virus viêm gan B.
• Không xăm hình, làm răng, xăm môi, châm cứu…tại những cơ sở không uy tín, an toàn.
• Ăn uống điều độ, đủ chất dinh dưỡng.
• Tập luyện thể dục thể thao phù hợp với thể trạng sức khỏe.
• Sắp xếp công việc hợp lý, nghỉ ngơi nhằm tránh căng thẳng, mệt mỏi để tránh gây ảnh hưởng xấu tới các cơ quan trong cơ thể, trong đó có gan.
• Các bậc cha mẹ cần hướng dẫn trẻ phòng tránh bệnh viêm gan B để hạn chế lây nhiễm.

Băng kín vết thương hở nhằm tránh lây nhiễm virus viêm gan B.

5. Chủ động chống độc, bảo vệ gan khỏe mạnh

Viêm gan B trải qua 2 giai đoạn cấp và mãn tính. Trong giai đoạn cấp tính, nếu có thể có sức đề kháng cao, khả năng chống độc của gan tốt có tới 90% người bệnh sẽ tự khỏi. Tuy nhiên, 10% còn lại chuyển sang dạng mãn tính, điều trị triệt để là điều không thể. Các biện pháp điều trị nhằm ức chế sự nhân lên của virus, ngăn ngừa biến chứng.

Do đó, chủ động bảo vệ gan khỏe mạnh, tăng cường chức năng gan là điều rất cần thiết. Tuy nhiên, vấn nạn thực phẩm bẩn, thói quen ăn uống, sinh hoạt không điều độ khiến gan bị suy yếu, sức đề kháng suy giảm từ đó tạo điều kiện cho virus viêm gan B dễ dàng xâm nhập, khó loại thải ra ngoài khiến bệnh diễn tiến sang mãn tính, thậm chí xảy ra biến chứng. Do đó, bên cạnh tiêm vắc xin phòng bệnh mọi người cần chủ động chăm sóc, bảo vệ và chống độc cho gan nhằm hỗ trợ phòng tránh viêm gan B tốt hơn, giảm nguy cơ xơ gan bằng cách:

• Hạn chế sử dụng các chất gây độc hại cho gan: như rượu bia, các loại thuốc không tốt cho gan…. Hạn chế rượu bia nhằm giảm bớt nguy cơ mắc các bệnh lý về gan.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ khi có vấn đề về gan: Nếu bạn có vấn đề về gan trước đó hoặc thường xuyên uống rượu bia, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào xem chúng có an toàn cho gan hay không.
• Đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng thuốc: Tập thói quen luôn đọc và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ về liều lượng ghi trên nhãn thuốc không kê đơn và thông tin trên đơn thuốc cho các loại thuốc kê đơn nhằm đảm bảo an toàn cho gan.
• Bổ sung thực phẩm tốt cho gan: như các loại rau lá, quả mọng, cá béo giàu omega – 3, thịt gà nạc… giúp tăng cường chức năng gan.

Bên cạnh đó, nên sử dụng các sản phẩm được chiết xuất từ thảo dược giúp tăng cường chức năng gan và giải độc gan an toàn, không gây tác dụng phụ. Hiện nay, các bác sĩ chuyên khoa gan mật khuyên dùng 2 sản phẩm: Giải độc gan Tuệ Linh và Giải độc gan Tuệ Linh Plus.